محقق : مسعود احمدلو

تولید مثل اسب

اسب حیوانی است که نیاز به مراقبت خوب و حساس و ظریف دارد. لذا برای پرورش اسب وجود دانش مدیریت تولید مثل و پرورش بسیار ضروری است.
اسب به طور کلی در پایان سومین سال عمر خود بالغ می شود. در بعضی نژادهای خونسرد بلوغ زودتر از پایان سه سالگی بروز می نماید. مادیان ها معمولاً در سن سه سلگی پیش سیلمی ها رها می شوند. نریان معمولاً از سنین سه الی 20 تا 25 سالگی به عنوان سیلمی در جفتگیری و کشش مورد استفاده قرار می گیرند. در مراکز پرورشی این مدت به مراتب کمتر است. میانگین سن اسب 20-25 سال است. مراقبت های غیر اصولی و کار زیاد از عواملی هستند که عمر کوتاه اسب را به مراتب کوتاه تر می کنند. فقط اسبانی دیده شده اند که بیش از 30 و حتی تا 50 سال عمر داشته اند.
در مادیان ها میل به جفتگیری را "فحلی" می گویند. طول بارداری اسب 11 ماه می باشد. اگر مادیان بتواند در ماههای اولی به کار عادی و معمولی خود ادامه دهد پس از مدتی از نظر وزن سنگین تر می شود و قدرت کاری و تحرک خود را از دست می دهد. لذا باید در ماههای آخر بارداری کار سبکی را به اسب داد. اما اغلب دیده شده است که حتی مادیان های باردار در حین کشیدن گاری و ارابه، کره به دنیا آورده اند.
مدت زایمان مادیان حدود 15-10 دقیقه به درازا می کشد. اغلب کره تک قلو به دنیا می آورد. در صورت دوقلو بودن یکی از کره ها معمولاً تلف می شود و یا هر دو کره از بین می رود. لذا مادیان های دوقلو زا چنداد مورد دلخواه اسب داران نیستند. بدن کره تازه به دنیا آمده از طرف مادر لیسیده می شود. دو سه ساعت بعد از زایمان کره از شیر گرفته شده و از مادر جدا می شود. برای این کار باید دقت زیادی اعمال نمود تا این کار به دقت و آرامی انجام گیرد. سپس کره بر اساس کاری که انجام می دهد نعل بندی می شود، بر پشتش زین گذاشته شده و رکاب و مهمیز زده می شود. سم کره ها باید از سنین یک و یا دو ماهگی تحت مراقبت قرار گیرد.
به طور کلی اسب باید در سن سه سالگی حرکت سریعی داشته باشد و به عبارتی چهار نعل برود و این کار باید بدون سوارکار باشد. در سال های اول نباید کار زیادی از اسب کشید در غیر این صورت کار بر روی تولید و نیروی اسب اثری منفی خواهد گذاشت. فقط اسب هایی که برای سواری و یا کورس مورد استفاده قرار می گیرند به خاطر اینکه زودتر از معمول به رشد خوبی رسیده اند لذا باید در دومین سال خود به فعالیت های دقیق و منظم عادت کنند.
بعضی از مادیان های خونگرم مخصوصاً آنهایی که قد بلند و دارای دنده های پهن و فشرده ای هستند هنوز به سن سه سالگی نرسیده اند که باید کشش شوند. در نتیجه بارداری رشد این حیوانات متوقف می شود اما در مقابل نیاز به غذا بالا می رود و حیوانات قد کوتاه مانده و دارای دنده های گرد می شوند.
سن استفاده از اسب ها در جفتگیری
سن اسب ها در جفتگیری
سیلمی خونگرم
4-3 سالگی
مادیان خونگرم
4-3 سالکی
سیلمی خونسرد
3-2 سالگی
الاغ ماده
3-2 سالگی
به طور کلی فصل لقاح (جفتگیری) در ایستگاههای تکثیر سیلمی و یا ایستگاهها تلقیح از اوائل بهمن ماه لغایت پایان نیمه اول مرداد ماه می باشد. اما در مناطق گرمسیر، فصل جفتگیری زودتر آغاز می شود و در اواخر خرداد تمام می شود. در مراکز پرورش و اصلاح نژاد نیز این کار در اواخر فصل بهار آغاز می شود.
برای حدود 80-40 مادیان یک سیلمی داده می شود.
یک سیلمی پرورش یافته در ایستگاه های تکثیر سیلمی در ایستگاه های تلقیح حدود 60-50 مادیان را لقاح می کند. در منطقه فریزباد شرقی آلمان یک سیلمی موسوم به سلطان روم 993 در 12 فصب جفتگیری به طور میانگین در هر فصل 218 مادیان را تلقیح کرده (کل مادیان ها طی 12 فصل جفتگیری 2616 سر بوده است) و 68 درصد از آنها را باردار کرده است.
بنابر این اسبی که از آن در کشش زیادی استفاده می شود باید از تغذیه زیاد برخوردار باشد. تعداد مشخص شده برای یک سیلمی و تعداد کشش انجام داده سیلمی یکسان نیست. علیرغم اینکه برای دو سیلمی در یک فصل جفتگیری 200 مادیان در نظر گرفته می شود برای باردار کردن مادیان ها در یک نسبت بالا، با تعداد کشش هر دو سیلمی متفاوت خواهد بود زیرا یعضی از مادیان ها با اینکه به راحتی باردار می شوند برخی در چندین کشش تلقیح می شوند. در این کار تغییرات آب و هوا، شرایط پرورش و وضعیت پرورش منطقه مؤثر می باشد.
تولید مثل
میانگین وزن تولد کیلوگرم
دامنه تغییرات کیلوگرم
درصد وزن مادر
50
75-35
10

رشد جنسی ، سن جفتگیری و فحلی در اسب
رشد جنسی
سن جفتگیری
سن در موقع جفتگیری
پریود فحلی
اولین فحلی بعد از زایش
طول فحلی
مدت بارداری
نژاد سریع الرشد
نژاد بطئی رشد
نژاد سریع الرشد
نژاد دیر رشد
12 ماه
18 ماه
36-24 ماه
48-36 ماه
30-15 ماه
24-19 روز
15-5 روز
9-7 روز
336 روز

رشد و طول عمر
نوع تکامل
سن بلوغ
اتمام سن بلوغ
آغاز فعالیت جنسی
طول عمر
اسبی که رشد سریعی دارد
12 ماهگی
5 سال
12 ماهگی
20-15 سال
اسبی که رشد بطئی دارد
18 ماهگی
7 سال
15 ماهگی
35-25 سال
سرعت رشد اسب
طول مدت رسیدن به دو برابر وزن تولد
طول مدت رسیدن به پنج برابر وزن تولد
طول مدت رسیدن به 85 درصد رشد کامل
اتمام رشد بدن
54 روز
250 روز
30 ماه
7-5 سال

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: